Το Tai Chi ώς πολεμική τέχνη

Πολεμική τέχνη, όχι χαλάρωση

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν πνευματικές και φιλοσοφικές ανησυχίες και παράλληλα θέλουν να θέσουν σε δραστηριότητα και το σώμα τους, εφαρμόζοντας το “νους υγιής εν σώματι υγιεί”, σίγουρα έχουν ακούσει την οναμασία Tai Chi.

Ώς εκπαιδευτής ται τσι, γνωρίζω ότι η εικόνα που έχει η πλειοψηφία του κόσμου για το Tai Chi, είναι εσφαλμένη.

Οι μαθητές που έρχονται για πρώτη φορά στην σχολή μου έχουν την εντύπωση ότι θα κάνουν κάποιου είδους πνευματικών, ενεργειακών ασκήσεων, κάτι που θα τους επιφέρει χαλάρωση από το άγχος της επιβαλόμενης σύγχρονης “μεταμοντερνοποιημένης” κοινωνίας, ώστε να μπορέσουν να ισορροπήσουν εσωτερικά για να “βγούνε” όσο το περισσότερο “αλάβωτοι” από την συμπεριφορά των “αλλήλων”.

Όσο αφορά το δεύτερο κομμάτι της παραγράφου έχουν δικαιο. Όταν ασκή κανείς συστηματικά το τάι τσι, αυτό γίνεται σημείο αναφοράς στην ζωή του ασκούμενου, δυναμώνοντας του τον χαρακτήρα και παρέχοντας του σταθερότητα στην λήψη αποφάσεων και στον τρόπο συμπεριφοράς.

Η εσφαλμένη αντίληψη των πιθανώς εν δυνάμη μαθητών βρήσκεται στο πρώτο κομμάτι της αναφερόμενης παραγράφου. Ότι όλα τα παραπάνω θα τα αποκτήσουν ασκώντας την χαλάρωση και ίσως κάποιες ειδικές, βαθιές αναπνοές.

Δεν φταίνε οι ίδιοι που νομίζουν ότι το Tai Chi είναι ασκήσεις χαλάρωσης ή όπως λένε μερικοί προπονητές “διαλογισμός σε κίνηση”.

Δυστυχώς στην δύση οι περισσότεροι προπονητές δεν έχουν διδαχτεί ότι το Tai Chi είναι πολεμική τέχνη. Μαθαίνουν κάποια φόρμα τάι τσι και αργότερα την διδάσκουν και οι ίδιοι χωρίς να ξέρουν τι πολεμική εφαρμογή είναι κάθε κίνηση που κάνουν. Ακόμη χειρότερο είναι ότι αρκετοί από αυτούς γνωρίζουν ότι το Tai Chi είναι πολεμική τέχνη, αλλά δεν ενδιαφέρονται κάν να το μάθουν ώς έχει και αρέσκονται στο να του αφαιρέσουν την κύρια ουσία και να το ασκούν ώς άσκηση χαλάρωσης που προάγει την υγεία.

Τι σημαίνει Tai Chi

Η λέξη Tai Chi κανονικά στα κινέζικα γράφεται “Taijiquan” (στα ελληνικά προφέρεται ται τζι τσουεν) και σημαίνει “Ακραία Πολεμική Τέχνη”.

Το σύμβολο 太 (tai), που σημαίνει “πολύ”, είναι υπερθετική πρόθεση που χρησιμοποιήται όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι κάτι είναι αρνητικό π.χ. πολύ βαρύς καφές, πολύ κοντός ή ψηλός άνθρωπος (λιγότερο ή περισσότερο από το κανονικό).

Το σύμβολο 级 (ji), είναι επίσης υπερθετικό, αυτή την φορά ώς κατάληξη. Παραδείγματος χάριν όταν θέλουμε να πούμε ότι κάτι είναι τέλειο, μετά το επίρημα καλά ( στα κινέζικα 好 “hao”) εάν προσθέσουμετο σύμβολο 级 “ji” , τότε η καινούργια λέξη σημαίνει “τέλεια” 好极 -haoji.

Quan (拳) σημαίνει “γροθιά”. Οι Κινέζοι χρησιμοποιούν αυτήν την λέξη όταν αναφέρονται σε πολεμικές τέχνες. Στην γλώσσα τους δεν υπάρχει ο όρος “Πολεμική Τέχνη”, για αυτό λένε την λέξη “γροθιά” όταν αναφέρονται στο Kung Fu, στο Tai Chi ή ακόμα και στο καράτε ή στο Tae Kwon Do.

Το όνομα “Ακραία Πολεμική Τέχνη” υποδηλώνει την κατάσταση των πολεμικών ικανοτήτων του μαχητή του τάι τσι, ύστερα από 7-8 χρόνια συστηματικής εξάσκησης, σε σχέση με αντιπάλους άλλων πολεμικών τεχνών.

Θα αναφερθώ σε ένα παράδειγμα που μας έδωσε ο Master Chen Zhonghua σε ένα σεμινάριο στο Βερολίνο για να μας εξηγήσει τι εστί το άκρο των πολεμικών ικανοτήτων.

Master Chen : Ένας αληθινός Master του Tai Chi ποτέ δεν θα χρησιμοποιήσει τις ικανότητες του, διότι εάν το κάνει αυτό ο αντίπαλος του θα πεθάνει. Εάν κάνει ένας καλός μαθητής του τάι τσι μία κίνηση από την φόρμα, έχοντας σκοπό να βλάψει και δεν σπάσει κάποια άρθρωση του αντιπάλου, τότε ο μαθητής κάτι έχει κάνει λάθος.

Πρέπει να δημιουργήται απόσταση (Εννοεί τεράστια διαφορά μαχητικών ικανοτήτων).

Εάν δεν υπάρχει κανένας τρόπος να αποφύγεται την μάχη, τότε πρέπει να έχετε τέτοια αυτοπεποίθηση, να είστε τόσο χαλαροί, λές και παλεύετε με ένα μικρό παιδί.

Παραδείγματος χάριν εάν κάποιος στέκετε απέναντι σας και σας απειλεί με μαχέρι, εσείς να αισθάνεστε τέτοια ασφάλεια για την ζωή σας σαν να τον σημαδεύετε ήδη με περίστροφο.

Εάν σας σημαδεύει κάποιος με περίστροφο, εσείς να είστε χαλαροί σαν να βρίσκεστε σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση και να τον σημαδεύετε με αυτόματο πολυβόλο.

Εάν σας σημαδεύει κάποιος με αυτόματο πολυβόλο, η ασφάλεια που πρέπει να αισθάνεστε είναι τέτοια σαν να βρίσκεστε σε έναν απέναντι λόφο, 500 μέτρα μακριά του και να τον σημαδεύετε με ρουκετοβόλο, έχοντας το δάκτυλο ήδη στην σκανδάλη.

Τέτοια πρέπει να είναι η “Απόσταση” των μαχητικών ικανοτήτων ενός Master του Tai Chi”.

Όσοι από εσάς γνωρίζουν λίγο ταοϊστική φιλοσοφία τότε γνωρίζουν ότι το yin και yang ώς ένα ενιαίο σύμβολο λέγεται Taiji. Εμείς συνήθως λέμε yin και yang εννοώντας το yin ( το μαύρο “ψαράκι” του συμβόλου) και το yang ( το άσπρο “ψαράκι” του συμβόλου), σαν ένα ολοκληρωμένο σύμβολο και μία ολοκληρωμένη έννοια.

Το yin και το yang συμβολίζουν την διπολικότητα των 3ων διαστάσεων του σύμπαντος, του κόσμου δηλαδή που δημιουργούν οι ανθρώπινες αισθήσεις. Όταν η διπολικότητα όμως ενώθει (yin και yang ενιαία), τότε έχουμε το Taiji, δηλαδή μία αρχική ενιαία κατάσταση πρίν υπάρξει ο άνθρωπος με σάρκα και οστά, δηλαδή πρίν την πτώση του ανθρώπινου γένους στις 3ης διαστάσεις όπου υπάρχει ο χώρος και ο χρόνος.

Το Taijiquan, ώς πολεμική τέχνη, υποδηλώνει επίσης μία ολοκληρωμένη πολεμική τέχνη όσον αφορά τις πολεμικές ικανότητες και παράλληλα μιά πολεμική τέχνη που μπορεί να βοηθήσει τον ασκούμενο να αντιληφθεί την πραγματική του φύση και το πραγματικό ενιαίο και αδιαίρετο σύμπαν, βγαίνοντας από την λήθη της ενσάρκωσης και κατανοώντας πραγματικά τον λόγο που υπέστη την πτώση.

Ιστορία του χωριού των Chen, το Chen Jiagou

Το Chen Tai Chi δημιουργήθηκε από ανάγκη για επιβίωση τον 17ο αιώνα σε ένα κινέζικο χωριό ονόματι Chen Jiagou. Λέγεται ότι ο πρώτος Chen Tai Chi Master ονομαζόταν Chen Wangting. Το όνομα του χωριού (Chen Jiagou) σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση ότι είναι “Το Χωριό Που Έφτιαξαν Οι Chen”. Ώς γνωστό, το επίθετο Chen είναι ένα από τα πιό διαδεδομένα στην Κίνα.

Τέσσερις αιώνες πριν, στην Κίνα, όταν έπρεπε κάποιος να διανήσει κάποια απόσταση, ακόμη και ένα ολόκληρο εμπορικό καραβάνι ή μία ομάδα ανθρώπων, για να φτάσει σε κάποιο άλλο χωριό ή πόλη, αυτό διέτρεχε πολλούς κινδύνους. Ληστές μπορεί να έκαναν επιδρομή και να σκότωναν τους ανθρώπους για να αρπάξουν τα πολύτιμα αγαθά που μετέφεραν.

Πόλεμοι και μάχες, στρατιωτικά συντεταγμένες, γίνονταν συνεχώς. Ήταν μιά εποχή όπου το να γνωρίζει κάποιος άριστα πολεμικές τέχνες και να χρησιμοποιεί τα όπλα των πολεμικών τεχνών, σήμαινε ότι είχε πολλές πιθανότητες να επιβιώσει από μία ληστρική επίθεση ή σε κάποια πολεμική αναμέτρηση.

Η ανάγκη για επιβίωση ώθησε την οικογένεια Chen ( τότε τα μέλη μιάς κινέζικης οικογένειας, μαζί με ξαδέρφους, θείους κ.λπ, μπορεί να ξεπενούσαν και τα 100) να δημιουργήσει μία καινούργια πολεμική τέχνη, ακόμη πιό αποτελεσματική από το Kung Fu, την οποία ονάμασαν “ακραία” (Taiji).

Φυσικά οι ίδιοι δεν την επινόησαν από το πουθενά χωρίς καμία προϋπάρχουσα επιρροή. Οι Chen γνώριζαν Kung Fu. Το Tai Chi έχει πάρα πολλά κοινά στοιχεία με το Kung Fu, πολλές φορές και ίδιες ονομασίες πολεμικών κινήσεων, όμως ο τρόπος της εξασκήσεως, δηλαδή ο “δρόμος”, για να αποκτήσει ο μαχητής τις πολεμικές ικανότητες είναι τελείως διαφορετικός. Το Chen Taiji και συγκεκριμένα το Chen Taiji “Practical Method”, δηλαδή η ακόμα πιό πρακτική μορφή του Tai Chi, είναι μία ολοκληρωμένη πολεμική τέχνη, δεν έχει κανένα ψεγάδι, δεν της λείπει τίποτα.

Ο ίδιος ο Master Chen Zhonghua μας έχει πει ότι το άλλο στυλ Tai Chi που γνωρίζει, ονόματι HunYuan Taiji, έχει σε κάποια σημεία κενά, δηλαδή σε ορισμένες εφαρμογές οδηγεί σε αδιέξοδο, έχει λάθη.

Το παράδοξο είναι ότι η οικογένεια Chen ήταν ώς επί των πλείστον αγρότες ( το πιό κοινό επάγγελμα για την εποχή ). Το να ήσουν τότε Κινέζος αγρότης σήμαινε ότι κατά πάσα πιθανότητα ήσουν και αναλφάβητος. Έτσι, σε ένα σεμινάριο στο Βερολίνο, ο Master Chen Zhonghua είχε εκφέρει μία απορροία – ” πώς μπόρεσαν αναλφάβητοι αγρότες να δημιουργήσουν μία τόσο τέλεια και ολοκληρωμένη πολεμική τέχνη”.

Η δικιά μου εξήγηση είναι ότι τα μέλη της οικογένειας που δημιούργησαν το Tai Chi ήξεραν ήδη Kung Fu, αυτό το γνωρίζουμε. Έπειτα η προπόνηση εκείνη την εποχή γινόταν έξω στην φύση, διότι αυτό που λέμε εμείς σήμερα “μέσα”, όπως μεγάλες κλειστές αίθουσες, γυμναστήρια, στάδια κ.λπ, δεν υπήρχε τότε και οι άνθρωποι προπονούνταν από την ανατολή του Ηλίου εώς την δύση.

Ρεύμα δεν υπήρχε, τηλεόραση δεν υπήρχε, όλη αυτή η σύγχρονη αλλά τελικά περιττή τεχνολογία που έχουμε σήμερα δεν υπήρχε. Όλα αυτά προέτρεπαν τους ανθρώπους να ασχοληθούν με τις πραγματικές τους ανάγκες και με θέματα ουσιώδη και υπαρξιακά.

Ίσως για αυτό οι αρχαίοι πολιτισμένοι λαοί, Έλληνες, Κινέζοι, δημιούργησαν φιλοσοφίες που έχουν αναλύσει όλα τα αισθητά και έχουν στοχαστεί επάνω στο αληθινό και αιώνιο που κρύβεται πίσω από αυτά.

Αυτές είναι προϋποθέσεις που όντως μπορεί να κάνουν τα επιτεύγματα αυτών των ανθρώπων, που για αυτούς με σκληρή δουλειά και πειθαρχία ήταν εφικτά, να φένονται στα μάτια μας ώς υπερφυσικά.

Σήμερα στο χωριό Chen Jiagou συνεχίζεται να ασκείται το Chen Tai Chi. Εάν όχι από την ανατολή του Ηλίου εώς την δύση του, σίγουρα 7-8 ώρες την ημέρα, πράγμα που έζησα κι εγώ όταν επισκέφτηκα το βουνό Da Qing Shan για εμβάθυνση στο Chen Style Taijiquan “Practical Method”. Βέβαια υπάρχει μιά μεγάλη διαφορά σήμερα στο χωριό Chen Jiagou. Έναντι μιάς πληρωμής που για τους Κινέζους δεν είναι πολύ μεγάλη αλλά για τους δυτικούς ούκ ολίγη, μπορεί κανείς να μάθει ή να αναπτύξει τις ικανότητες του στο Tai Chi, χωρίς να πρέπει να είναι μέλος της οικογένειας Chen, όπως πατροπαράδοτα ξεκίνησε και για τρεις ολόκληρους αιώνες συνεχίστηκε.

Αθανάσιος Αλεξάτος